[374] (ก) ยสฺส ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ ญาณสมฺปยุตฺตานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ญาณสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ปญฺญินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ญาณวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติ , โน จ เตสํ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ ญาณสมฺปยุตฺตานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ญาณสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ปญฺญินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (ปญฺญินฺทฺริยมูลกํ)

(ข) อนุโลมโอกาโส

[375] ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?…เป.…ฯ

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

[376] (ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ โสตินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ โสตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?

ปญฺจโวการา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ สจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ โสตินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ รูปาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ฆานินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?